De juiste MTB-groepset vinden voor jouw behoeften

Als je term groepset voor het eerst hoort, denk je misschien dat deze naar één onderdeel verwijst. Maar een groepset bestaat uit vele verschillende onderdelen die de aandrijving van je fiets vormen. Deze onderdelen moeten perfect samenwerken om de best mogelijke schakelprestaties te bieden. Daarom worden ze doorgaans als volledige groepsets verkocht door de betreffende fabrikant.

Dus waar moet een MTB-groepset uit bestaan? Naast de aandrijving en schakelonderdelen bevat een groepset ook remmen, omdat deze compatibel moeten zijn met elkaar. Daarom bieden fabrikanten deze componenten doorgaans als complete set aan. Maar dit betekent niet dat je geen individuele onderdelen kunt combineren of vervangen om beter aan je eigen behoeften te voldoen.

De groepset op je MTB bestaat uit aandrijving en remmen, die beide uit verschillende onderdelen bestaan.

Onderdelen aandrijving:

• Crankstel: bestaat uit de cranks, de trapas en een of meer kettingbladen
• Ketting: verbindt het kettingblad/de kettingbladen met de tandkransen op je achterwiel
• Cassette: set tandwielen gemonteerd op de naaf van het achterwiel
• Achterderailleur: verplaatst de ketting naar verschillende tandkransen
• Voorderailleur: verplaatst de ketting naar verschillende kettingbladen (als je er meer dan één hebt)
• Shifters: activeren de derailleurs via een bowdenkabel

Remonderdelen:

• Remklauwen: mechanische of hydraulische schijfremmen; velgremmen worden alleen gebruikt op mountainbikes op instapniveau
• Remgrepen: voor het bedienen van de remmen via kabels of hydraulische leidingen

Al deze componenten zijn verkrijgbaar in verschillende versies met verschillende specificaties. Dit kan een enorm verschil maken in de prestaties van je fiets – en het prijskaartje.

Maar welke groepset is het meest geschikt voor jouw rijstijl? We leggen uit hoe schakelen werkt en welk verschil de individuele onderdelen maken.

Moderne mountainbikes zijn meestal uitgerust met een kettingschakelsysteem. Je vermogen wordt overgedragen via een ketting die het kettingblad op het crankstel verbindt met een tandkrans op het achterwiel. Als je naar een andere versnelling wil schakelen, doe je dit door de shifter te bedienen. Hierdoor wordt een kabel aangetrokken of vrijgegeven, die de voor- of achterderailleur beweegt en de ketting op een andere versnelling zet. Hierdoor verandert de versnellingsverhouding tussen het kettingblad en de tandkrans, waardoor je sneller of langzamer gaat rijden.

De grootste verschillen tussen MTB-groepsets hebben betrekking op het aantal en de grootte van kettingbladen en tandkransjes. Dit bepaalt het aantal versnellingen en het versnellingsbereik van de fiets. Eerst een paar basisprincipes:

• Een lagere versnellingsverhouding verwijst naar een klein kettingblad aan de voorkant en een grote tandkrans aan de achterkant. Dit maakt trappen makkelijker, maar betekent ook dat je per pedaalslag minder afstand aflegt.
• Bij een hogere versnellingsverhouding wordt een groot kettingblad met een kleinere tandkrans gecombineerd. Dit maakt trappen moeilijker, maar betekent ook dat je per pedaalslag meer afstand aflegt. De exact afgelegde afstand hangt ook af van de wielmaat van je mountainbike.

Crankstellen met drie kettingbladen waren vroeger de standaardkeuze voor mountainbikes. Tegenwoordig is deze setup bijna uitsluitend te vinden op instapniveau. Dit komt doordat triple kettingbladen meestal meerdere bijna identieke versnellingsverhoudingen hebben. Een fiets met 27 versnellingen (3 kettingbladen, 9 tandkransjes) kan bijvoorbeeld maar 18 duidelijk verschillende versnellingsverhoudingen bieden.

Vandaag de dag hebben de meeste MTB-groepsets ‘one-by’-groepsets met slechts één kettingblad aan de voorkant en 11 of 12 versnellingen aan de achterkant. Dit verbetert de schakelprestaties en vereenvoudigt onderhoud en reparaties. Sommige modellen hebben ook twee kettingbladen en een voorderailleur, vergelijkbaar met de meeste racefietsen. Deze setup maakt kleinere stappen tussen afzonderlijke versnellingen mogelijk, maar voegt ook gewicht en complexiteit toe.

Het versnellingsbereik verwijst naar het verschil tussen de hoogste en laagste versnellingsverhouding op een fiets. Dit wordt bepaald door de grootte van de kettingbladen en tandkransen. Het versnellingsbereik heeft een grotere impact op de veelzijdigheid en prestaties van een fiets dan het aantal versnellingen. Dat maakt het een belangrijke factor bij het vergelijken van verschillende MTB-groepsets. Het vinden van het juiste versnellingsbereik is doorslaggevend voor het afstemmen van een groepset op jouw rijstijl.

Een aandrijving met 22 versnellingen kan hetzelfde versnellingsbereik hebben als een aandrijving met 11 versnellingen. Hoewel de eerste kleinere stapjes biedt tussen individuele versnellingen, wat helpt bij het klimmen, biedt de laatste grotere stappen waarmee de acceleratie kan worden verbeterd.

Des te gevarieerder het terrein waarop je rijdt, des te meer je profiteert van een breder scala aan versnellingsverhoudingen. Dit helpt je sneller te gaan op de rechte stukken en tegelijkertijd steilere heuvels te trotseren zonder af te hoeven stappen. Als je voornamelijk op steile onverharde wegen rijdt, kun je prima zonder de hogere versnellingen. Bepaalde downhill MTB’s worden echter ook geleverd met hoge versnellingen om de fietser in staat te stellen te accelereren, zelfs in lastige afdalingen.

Als je op zoek bent naar een MTB-groepset, kun je voornamelijk uit twee grote merken kiezen: Shimano en SRAM.

De Japanse fabrikant Shimano produceert bijna elk fietsonderdeel dat je kunt bedenken in een breed scala aan specificaties en is marktleider in de meeste segmenten. Shimano’s selectie MTB-groepsets biedt iets voor elke fietser en elk budget. Van betrouwbare instapcomponenten voor extreem betaalbare prijzen tot hightech fietssieraden voor raceprofessionals en veeleisende hobbyfietsers. Veel van hun producten zijn compatibel, zolang ze voor hetzelfde aantal versnellingen zijn gebouwd.

De Amerikanen bij SRAM hebben naam gemaakt met innovatieve en prestatiegerichte schakeloplossingen. Het merk speelde een belangrijke rol bij het verfijnen van ‘2-by’-crankstellen. Later was SRAM het eerste merk dat one-by-groepsets voor mountainbikes lanceerde, nog steeds een van de belangrijkste producten van het bedrijf.

Shimano en SRAM bieden allebei complete groepsets en individuele aandrijvingsonderdelen. Op die manier kun je altijd de perfecte oplossing voor je mountainbike vinden.

SRAM en Shimano zijn al enkele jaren bezig met het voortdurend verbeteren van hun MTB-groepsets om beter bestand te kunnen zijn tegen de problemen van fietsen op onverhard terrein. Veel mountainbikederailleurs van SRAM en Shimano hebben bijvoorbeeld een zogenaamd koppelingsmechanisme dat de kettingspanning verbetert. Op hobbelige parkoersen helpt dit te voorkomen dat de ketting te hard tegen het frame slaat of zelfs helemaal van het kettingblad valt. Dat maakt rijden niet alleen wat veiliger, maar zorgt ook dat je ketting langer mee zal gaan.

Tip: bij het upgraden van je aandrijvingscomponenten is het van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat je cassettenaaf compatibel is, omdat verschillende fabrikanten verschillende normen hanteren. Shimano gebruikt de Hyperglide-norm voor 8- tot 11-speed cassettes en de Micro-Spline-norm voor 12-speed cassettes. SRAM gebruikt de XD- en XDR-norm. De cassettenaaf moet zowel op je achternaaf als op de cassette passen. Dat betekent dat je mogelijk ook de behuizing van je cassettenaaf moet vervangen bij het upgraden van andere onderdelen van de aandrijving.

Welke MTB-groepsets zijn er?

Zoals je misschien al hebt opgemerkt, is er een enorme selectie groepsets en aandrijvingscomponenten. De keuze voor SRAM of Shimano voor je setup hangt af van je verwachtingen op het gebied van prestaties, rijstijl en natuurlijk persoonlijke voorkeur. SRAM en Shimano bieden allebei een breed scala aan kwaliteitsniveaus voor verschillende budgetten.

Een essentieel kenmerk is of een MTB-groepset mechanisch of elektronisch werkt. Bij groepsets van het aloude, beproefde mechanische type worden de derailleurs bediend via bowdenkabels. Bij elektronische groepsets gebeurt dit via elektronische signalen – en de nieuwste SRAM-groepsets zijn zelfs draadloos.

Elektronisch schakelen biedt ongeëvenaarde precisie en is uiterst comfortabel in gebruik. Mechanische groepsets zijn eenvoudiger te repareren en te onderhouden en zijn goedkoper.

Groepsets kunnen ook worden gecategoriseerd op basis van het type hendel dat wordt gebruikt. Shimano gebruikt voornamelijk Rapid Fire-shifters, die bestaan uit twee aparte hendels voor je duim en wijsvinger. SRAM-shifters zijn beschikbaar als Grip Shift- en duimconfiguratie.

Beide fabrikanten bieden solide en betrouwbare groepsets op instapniveau en zeer gespecialiseerde modellen op professioneel niveau aan. Om je inzicht te geven in hoe groot de verschillen tussen groepsets van elk merk kunnen zijn, gaan we de line-ups van Shimano en SRAM in detail bekijken.

Dit is een lijst van alle Shimano-groepsets die geschikt zijn voor mountainbikes of die zijn ontwikkeld met specifieke MTB-disciplines in het achterhoofd.

• Tourney: Dit is Shimano’s meest betaalbare groepset. Je vindt deze op kindermountainbikes, casual fietsen en crosscountryfietsen op instapniveau. Deze wordt meestal geleverd met 3x7-versnellingen en shifters in Grip-Shift-stijl.
• Altus: Dit is een andere groepset op instapniveau waarbij voornamelijk componenten van plastic en staal worden gebruikt. Altus-groepsets hebben echter Rapid Fire-shifters en 3x7-, 3x8- of zelfs 3x9-versnellingen.
• Acera: Deze Shimano-groepset behoort nog steeds tot de beginnerscategorie, maar biedt 3x8- of 3x9-versnellingen en aluminiumonderdelen die gewicht besparen.
• Alivio: Shimano’s beste groepset voor casual fietsen is gemaakt voor gebruik op onverhard terrein. Deze heeft 3x9-versnellingen, meer mogelijkheden qua versnellingsverhouding en wordt voornamelijk gebruikt op mountainbikes op instapniveau.
• Deore: Dit is het laagste niveau qua MTB-specifieke groepsets van Shimano, met koppelingstechnologie voor verbeterde kettingspanning op woest terrein. Deze is verkrijgbaar in 2-by- en 3-by-varianten met 9- of 10-speed cassettes. Hoewel dit een groepset op instapniveau is, kan Deore een uitstekende keuze zijn, ook als je ambitieuzer bent.
• SLX: Shimano SLX biedt een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding als je op zoek bent naar hoogwaardige onderdelen voor een betaalbare prijs. Het enige nadeel ten opzichte van groepsets van topniveau is het gewicht en het iets langzamere schakelen, maar deze is net zo betrouwbaar – een ideale groepset voor een breed scala aan trailfietsen. SLX is verkrijgbaar in 1-by- en 2-by-configuraties met 11- of 12-speed cassettes.
• XT: XT is de toegang tot het assortiment hoogwaardige MTB-groepsets van Shimano. XT-groepsets hebben een of twee kettingbladen en een 11- of 12-speed cassette. Dit is een uitstekende keuze voor mountainbikers die op zoek zijn naar hoge kwaliteit tegen een concurrerende prijs, net onder de groepsets van topklasse.
• XTR: XTR is momenteel de hoogwaardigste MTB-groepset van Shimano. Naast aluminium zijn de componenten gemaakt van hoogwaardige materialen, zoals titanium en carbonvezel. Afhankelijk van je voorkeuren kun je de 12-speed cassette combineren met een 1-by- of 2-by-crankstel.
• XT Di2/XTR Di2: Dit zijn de elektronische varianten van de XT- en XTR-groepset van Shimano. Het elektronisch schakelen voegt een beetje gewicht toe, maar is uiterst gebruiksvriendelijk en minder gevoelig voor vuil en slijtage.
• Zee en Saint: Dit zijn de twee downhill-specifieke 1x10-groepsets van Shimano. Zee is het instapniveau voor beginnende liefhebbers van downhill, terwijl Saint de afdalingsequivalent is van XTR, waar de professionals de voorkeur aan geven.

SRAM is gespecialiseerd in MTB-groepsets met crankstellen met een enkel kettingblad. SRAM was niet alleen het eerste merk dat deze oplossing voor mountainbikes implementeerde, maar richt ook al de onderzoeks- en ontwikkelingsinspanningen op innovaties op dit gebied. Daarom biedt SRAM one-by-groepsets aan op een breed scala aan kwaliteitsniveaus.

• NX: NX is de 1-by-groepset op instapniveau van SRAM en momenteel de goedkoopste aandrijving in zijn soort op de markt. Deze beschikt meestal over een 11-speed cassette die geschikt is voor een breed scala aan verschillende terreinen en rijstijlen dankzij het brede versnellingsbereik.
• GX: GX is een extreem veelzijdige MTB-groepset die kan worden afgestemd op verschillende rijstijlen. Deze is verkrijgbaar in de configuraties 1x7, 1x11, 2x10 en 2x11, waarbij de 1x7 speciaal is gemaakt voor downhillfietsen.
• X1: Deze groepset was lange tijd de favoriet van hobbymountainbikers. Deze valt net onder de high-end groepsets, is lichter en biedt snellere schakelbewegingen dan het SRAM GX-assortiment.
• X01: Deze groepset is het premium aanbod van SRAM voor mountainbikes. Trail- en endurofietsen zijn meestal uitgerust met 1x11-setup, terwijl versies met 7- en 10-speed voornamelijk zijn bedoeld voor downhill.
• XX1: Deze groepset lijkt heel erg op SRAM X01. Het gewicht is nog lager en de iets efficiëntere versnellingen maken deze tot een populaire keuze voor cross-countryfietsen.
• NX Eagle, GX Eagle, X01 Eagle, XX1 Eagle: Eagle is de naam van de hoogwaardigste groepsets van SRAM per niveau. De materialen en specificaties zijn afgestemd op de bijpassende NX-, GX-, X01- en XX1-groepset. De Eagle-serie is echter geheel 12-speed, met een groter versnellingsbereik voor nog betere prestaties.
• X01 Eagle AXS/XX1 Eagle AXS: SRAM heeft de eerste draadloze schakeltechnologie voor mountainbikes op de markt gebracht met deze groepsets. De gepatenteerde eTap AXS-technologie wordt ook gebruikt voor het besturen van andere componenten, zoals de dropper-post.
• EX1: SRAM ontwikkelde de EX1-groepset specifiek voor e-MTB’s. De 1x8-groepset voor het middenbereik is bij uitstek geschikt voor een breed scala aan trail- en onverharde ritten met e-mountainbikes.

Je merkt dat SRAM een enorme selectie 1-by-aandrijvingen aanbiedt, die dankzij de uitstekende onderlinge compatibiliteit zelfs kunnen worden gecombineerd. Het Amerikaanse merk biedt echter ook klassieke MTB-groepsets aan met twee of drie kettingbladen. Deze zijn meestal te vinden op mountainbikes op laag tot middelhoog niveau.

• X5: De goedkoopste groepsets voor beginners, met 2 of 3 kettingbladen en 9- of 10-speed cassettes, bieden enkele aanpassingsmogelijkheden voor verschillende rijstijlen.
• X7: Dit is het laagste niveau van de MTB-groepset met koppelingstechnologie. Naast 2x10-versnellingen is dit een solide keuze voor trailfietsen.
• X9: Deze aandrijving is vergelijkbaar met Shimano SLX en is representatief voor de kijk van SRAM op een betrouwbare MTB-groepset voor sportief gebruik. Met 2x10-versnellingen en lichtere materialen is deze groepset een populaire keuze onder casual rijders, maar de NX- en GX-groepsets beginnen uit het zicht te raken.
• X0: Deze SRAM-groepset is nauwelijks meer te zien op nieuwe mountainbikes. Maar lange tijd stond deze bekend als een betrouwbare multifunctionele aandrijving met een brede selectie kettingbladen en cassettematen voor verschillende rijstijlen en voorkeuren.
• XX: Deze lichte 2x10-groepset was vroeger de beste keuze voor cross-countryracen. Tegenwoordig is die plek grotendeels overgenomen door de nieuwere SRAM MTB-groepsets.

Als je op zoek bent naar de MTB van je dromen, bekijk dan onze koopgids: Welke mountainbike past bij mij?