De vering op je mountainbike afstellen: de essentiële gids

Niets zal je flow op de trails meer frustreren dan een onjuist afgestelde mountainbikevering. Rijden op een fiets die traag, niet-ondersteunend of nerveus aanvoelt is verre van ideaal als plezier op nummer 1 staat.  

De juiste afstelling van de vering is een balansoefening tussen compromis en opoffering, maar een goede plek om te beginnen is de richtlijn van de fabrikant die je op je Fox- of Rockshox-vering of online vindt. Dit is een basisniveau om verder te bouwen terwijl je de perfecte afstelling test en aanpast.  

Lees verder en bekijk de onderstaande video om te ontdekken hoe je de vering van je mountainbike aanpast. 

Voordat we beginnen met het afstellen van de mountainbikevering, zullen we eens bekijken hoe die daadwerkelijk werkt en de belangrijkste termen uitleggen.  

Vering is in wezen de schokabsorptie of veerhoeveelheid van de fiets en hoe snel deze samendrukt en terugkeert onder druk. De ‘veer’ kan mechanisch zijn met een spoel of luchtgeveerd zijn met perslucht in een kamer, wat vaker voorkomt. 

Bij full suspension mountainbikes is de voorvork verantwoordelijk voor de beweging in het voorwiel en regelt de achterschokdemper de beweging in het achterwiel.  

Lees onze andere blog voor een gedetailleerde gids over de verschillen tussen spoel- en luchtschokdempers.  

Speling (‘travel’) in MTB-vering verwijst naar de hoeveelheid verticale (of bijna voldoende verticale) beweging van het wiel terwijl de vering op gemengd terrein wordt samengedrukt – in feite hoeveel de mountainbike op en neer beweegt terwijl je voorwaarts rijdt op de trail.  

Het wordt gemeten in mm en verschillende mountainbikes (cross-country (XC), trail, enduro, downhill) hebben verschillende hoeveelheden speling in hun vering voor optimale controle en comfort op wisselend terrein. 

Full suspension XC- en lichte trailfietsen zoals de Neuron hebben doorgaans 100-140 mm voorvering en tot 130 mm achtervering om efficiënter te kunnen trappen en sterker te zijn op de beklimmingen. Ze zijn over het algemeen wendbaarder, speelser en explosiever.  

Enduro- of downhillfietsen hebben meer speling in de voor- en achtervering (160-200 mm) om grotere klappen op te vangen en je een vaster gevoel te geven op ruige trails, met genoeg flexibiliteit om comfortabel grotere drops en sprongen te trotseren. 

Trailfietsen met meer speling, zoals de Spectral, zitten tussen de twee waarden in, met 150 mm voor en 140 mm achter, voor meer veelzijdigheid. 

Als het aankomt op het finetunen van je MTB-vering, zijn veerweg, terugslag en compressie de drie cruciale afstellingen. Elk van deze onderdelen beïnvloedt de algehele prestaties en het comfort tijdens je rit. 

Veerweg geeft aan hoe zacht of hard je vering is en de hoeveelheid speling die wordt gebruikt om je volledige lichaamsgewicht op de fiets te ondersteunen. Deze wordt aangepast aan het gewicht van de berijder, door met een veringpomp lucht toe te voegen of te verwijderen als je luchtschokdempers hebt of de veerhoeveelheid en voorbelasting in te stellen als je spoelschokdemper hebt.  

Afhankelijk van je fiets, rijstijl, voorkeur en trail is de ideale veerweg 20-35% van de full-suspension speling – trailfietsen zitten aan de lage kant, met 20-25%, en enduro/downhill aan de hoge kant. Deze basismetingen zijn voor jou een startpunt om te testen en verder af te stemmen. 

Het is belangrijk om de veerweg voor je gewicht correct te krijgen (met volledige uitrusting), zodat je rit efficiënt, comfortabel en vooral leuk is!  

Terugslag is hoe snel de vering terugkeert naar de beginpositie na het raken van een hobbel (compressie) in de trail. Demping verwijst naar de hoeveelheid weerstand die op die terugslag wordt toegepast.  

De terugslagdemping wordt afgesteld met schakelaars aan de onderkant van de vork of MTB-achtervering door van of naar een teken als  ’+’ en ‘-’ of ‘snel’ en ‘langzaam’ te draaien.  

Je terugslag precies goed afstellen is een zorgvuldige balansoefening tussen de juiste hoeveelheid terugslagdemping bij lage en hoge snelheid. Lage snelheid is van toepassing op algemene oneffenheden op de trails en het schommelen van de fiets bij het trappen (pedalbob); hoge snelheid is van toepassing op grotere klappen en wanneer de vering snel moet terugkeren.  

Bij te weinig terugslagdemping keert de vering te snel terug uit de compressie en wordt de fiets nerveus en ruig, waardoor de grip op de trail vermindert en er weinig controle is. Als de terugslagdemping te hoog is, zal de vering te ver inzakken of ‘terugpakken’ en niet snel genoeg terugkeren tussen de klappen in de trail, wat sloom aanvoelt bij het trappen. 

De meeste mountainbikes hebben slechts één terugslagregelaar, meestal voor lage snelheid. Sommige high-end modellen, zoals de Torque 29 CF 8, hebben voor een nauwkeurigere afstelling ook een terugslagregelaar voor hoge snelheid.  

Toptip: als je op snel terrein rijdt, zoals in een fietspark of een technische bergafdaling, probeer dan een snellere terugslagafstelling te vinden om je armen te ontlasten.  

Compressie is exact het tegenovergestelde van terugslag en is de mate van compressie van de vering bij impact – niet de mate van terugkeer.  

Net als bij terugslagdemping is compressiedemping verschillend bij lage snelheid en hoge snelheid. Lagesnelheidscompressie is van toepassing op langzamere compressies, oftewel rijden over normale hobbels, oneffenheden of door bochten in de trail, pedalbob, enz. Hogesnelheidscompressie is van toepassing op veeleisendere omstandigheden, zoals scherp gehoekte hobbels, grote sprongen en drops waarvoor de vering snel moet comprimeren met volledig ondersteunde landingen.  

Niet alle fietsen hebben aparte, verstelbare compressiedemping voor hoge en lage snelheid, maar sommige wel, zoals onze racewinnende Strive, met FOX 38 Factory mountainbikevorken. De compressie voor hoge en lage snelheid kan worden aangepast via blauwe schakelaars op de vork, met verschillende andere afstelopties om je setup te perfectioneren.  

Bij het balanceren van terugslag en compressiedemping wil je dat de fiets zacht en ondersteunend aanvoelt op technisch terrein en snel reageert op en herstelt van hobbels op de trail zonder voortdurend te schommelen of te ‘zinken’.  

Dus hoewel de aanbevolen meetwaarden van veringfabrikanten een uitstekende basis zijn, is het zeker de moeite waard om wat tijd te besteden aan het aanpassen en testen van verschillende instellingen op trails die je kent. Zo kun je echt inspelen op wat voor jou werkt. 

In de onderstaande video wordt een snelle afstelling getoond van de MTB-vering voor de Neuron, maar deze stappen kunnen universeel worden toegepast voor het afstellen van de voor- en achtervering op de meeste mountainbikes met luchtschokdempers. 

1. Kijk op de vork en de schokdemper of op de website van de fabrikant voor de luchtdruk- en terugslagwaarden op basis van het gewicht van de berijder. 
2. Draai het luchtventiel op de linkervorksteun los en bevestig de veringpomp. Voeg lucht toe tot de gespecificeerde druk en plaats de ventieldop terug. 
3. Maak op de schokdemper achter de juiste ventieldop los (op de Neuron is deze zwart) en bevestig de veringpomp. Voeg lucht toe tot de gespecificeerde druk, afhankelijk van het gewicht van de berijder, en plaats de dop terug. 
4. Plaats de rubberen O-ringen aan de bovenkant de behuizing van de achterste schokdemper (naar het stuur toe) en aan de onderkant van de voorvorksteun (naar het wiel toe). De O-ringen zijn handige indicatoren om de veerweg aan te geven zodra je op de fiets zit. 
5. Stap voorzichtig op de fiets, ga rechtop staan, buig met je volle gewicht een paar keer over de fiets en keer vervolgens terug naar de normale staande of zittende positie. Als je dit alleen doet, plaats de fiets dan naast een muur. Als je een vriend hebt om te helpen, kan die het voorwiel vastklemmen om ervoor te zorgen dat je in balans blijft. Je kunt het zadel ook verlagen om het op- en afstappen te vergemakkelijken. 
6. Stap voorzichtig van de fiets, zonder de fiets te stuiteren, en controleer de positie van de O-ringen. Op de Neuron en de meeste andere fietsen is de optimale veerweg voor de achterschokdemper 20-25%, of ongeveer een kwart. Voor een endurofiets is 30-35% optimaal, of ongeveer een derde. Voor de vorken is dit ongeveer 15-20%.
7. Als de O-ringen op de vork en de achterschokdemper met minder dan de vereiste hoeveelheid hebben bewogen, verwijder dan lucht en probeer het opnieuw. Als ze meer hebben bewogen, gebruik dan de veringpomp om lucht toe te voegen en probeer het opnieuw.  

De meeste full-suspension mountainbikes zijn uitgerust met luchtschokdempers aan de achterkant voor gemakkelijkere afstelbaarheid, maar spoelschokdempers worden steeds populairder voor enduro- en downhillfietsen die zwaardere klappen te verduren krijgen.  

Spoel- en luchtschokdempers doen hetzelfde werk, maar er zijn belangrijke verschillen wat betreft afstelbaarheid, rijgevoel en onderhoudsvereisten.  

Luchtschokdempers hebben het voordeel dat ze oneindig afstembaar zijn door met een veringpomp lucht toe te voegen of te verwijderen, terwijl het afstellen van een spoelschokdemper een eenmalige taak is waarbij je de juiste mate van vering moet afstellen voor het gewicht van de berijder. Het wijzigen van de veerweg betekent vaak het vervangen van de veer, tenzij je een groot genoeg verschil kunt maken door de voorbelasting aan te passen. 

Bij spoelvering is de voorbelasting (preload) nog een aanpassing waarmee de hoeveelheid kracht die nodig is om de spoel samen te drukken wordt veranderd. Het werkt door te draaien aan een knop op de schokdemper die de veer voorbelast, de hoogte van de fiets doet toenemen en de veerweg vermindert.  

De meeste fabrikanten staan slechts vijf omdraaiingen toe, dus dit is een beperkte optie als de veer niet bij je gewicht past.  

Specifiek bij luchtvering als je verdere fijnafstelling nodig hebt: deze cilindrische stukken plastic zijn in de behuizing van de schokdempers en vorksteunen gemonteerd om de hoeveelheid perslucht aan te passen en de progressiehoeveelheid van de vering te verhogen.  

Ze zijn vooral nuttig om je vering steviger te maken als je merkt dat je vaak tegen de bodem slaat, ook als je veerweg correct is ingesteld ten opzichte van je gewicht.  

Hoewel de basisrichtlijnen nuttig zijn, is het vinden van je perfecte MTB-vering een ‘test en leer’-oefening op basis van persoonlijke voorkeur, rijstijl en terrein. 

Als je begrijpt hoe de vering van een mountainbike werkt en hoe de veerweg, terugslag en compressie van invloed zijn op de rit, kun je de hogere kunst van de veringafstelling onder de knie, op welke fiets je ook zit.