Het traject van Agua Marina Espínola Salinas naar CANYON//SRAM Generation

Deelname aan wielerwedstrijden betekent een enorme investering in materiaal: een wegfiets en een standaard wielrenkledingset is slechts het begin. Op 11-jarige leeftijd zag Agua fietsers bij haar op de lokale wegen. “Ik dacht: ‘oh, die zijn geweldig – dat wil ik ook!’” Daarmee was de liefde voor de fiets geboren.

“Ik had het gevoel van ‘ja, daar wil ik bij horen!’”, zei Agua over die eerste keer dat ze een wegfiets zag. “De vorm van het stuur en de kleine wielen… Dat is geen fiets, dat is een kunstwerk. Sindsdien is het een obsessie geworden; ik zocht naar fietsen op internet en droomde van het bezitten van een wegfiets.”

“Als je 15 wordt in Zuid-Amerika, organiseren je ouders een feest voor je of kun je om een speciaal cadeau vragen, zoals een auto, een reis of een motor”, voegt ze toe. “Dus mijn idee was: Ik wil een fiets – geen feest! Ik stelde het voor aan mijn ouders, maar mijn vader zei ‘nee, nee, dat kan niet’. Daardoor werd ik nog fanatieker om een fiets in handen te krijgen.”

Agua’s moeder was wat diplomatieker en suggereerde Agua om eens te gaan praten met de fietsers die ze voorbij zag komen. Dat was precies wat Agua deed en een paar weken later legde Agua haar situatie en haar droom uit. Een paar weken later kreeg ze een fiets van staal aangeboden. Slechts twee maanden later kon ze ermee gaan racen.

“Op dat moment was er slechts één andere [racing]voor meisjes, maar ze wilde met de jongens koersen. Ik was dus het enige meisje in mijn categorie”, herinnert Agua zich. “Het was een peloton van ongeveer 50 renners, verdeeld over alle categorieën. Ik werd gelost, maar bleef gaan en gaan. Ik had geen water meer, maar bleef klimmen en klimmen. Uiteindelijk bereikte ik de eindstreep en zag ik mijn vrienden. Ze vroegen hoe ik boven was gekomen.”

“Ze vroegen wie me gebracht had en of ik in een auto was gesprongen? Ze zeiden: ‘Deze klim is heel zwaar!’, en ik wist niet over welke ze het hadden”, lacht Agua. “Ze keken elkaar aan en vroegen zich af of ik echt de 70 kilometer had afgelegd. Het duurde een eeuwigheid, maar het is me gelukt, weet je. Ze waren onder de indruk en begonnen met andere mensen te praten. We hadden [At the time]een coach van het nationale team van Colombia en ze zeiden: kijk naar haar, ze heeft net deze race uitgereden!”

De coach bood aan om Agua te helpen. Ze deed al snel aan meer wedstrijden mee en won deze in Paraguay. Ze ging naar wedstrijden in Brazilië en Argentinië en naar de Pan American Games. “Na deze evenementen begon de overheid met het ondersteunen van sporters, dus ik kreeg meer hulp en had al snel een mooie fiets tot mijn beschikking!”  

Mijn gesprek met Agua maakt al snel duidelijk dat veel van haar succes uit haarzelf komt. Ze zou dit niet hebben bereikt als ze niet zoveel doorzettingsvermogen en vastberadenheid had gehad. “Als je met veel situaties te maken krijgt die tegen je werken, dan word je daar sterker van. Dit is geen cliché, het is de waarheid. Eerst zei mijn vader tegen me dat ik iets niet kon, toen waren er de barrières die ik moest overwinnen. Het gaf me kracht en motiveerde me”, verklaart ze. “Mensen bleven maar zeggen dat het in Europa heel moeilijk zou worden, dus ik zei: ‘oké, maar ik kan het toch proberen!’”

Ik wilde begrijpen hoe diep deze vastberadenheid in Agua verankerd is, aangezien het er al van jonge leeftijd in lijkt te zitten. “Volgens mij zijn vrouwen in Paraguay heel sterk. Dat heeft met onze tegenslagen te maken. Er heerst een echte mannenmentaliteit in het land – alleen mannen kunnen succesvol zijn. Als mannen het niet kunnen, dan vrouwen al helemaal niet. Sommige mensen zijn gefrustreerd als ze iets niet bereiken en willen dan dat het anderen ook niet lukt.”

“In de oorlog werden vrouwen achtergelaten door hun mannen en moesten ze het land herstellen terwijl de mannen aan het front waren. Zij zijn een inspiratie voor mij. Ze voedden 10-12 kinderen op, alleen, dus er is geen reden waarom ik niet kan fietsen en sterk kan zijn. Zelfs mijn eigen moeder was alleen en ging naar een ander land toen ze jonger was dan ik nu. Ze vond een thuis voor ons en deed alles om ons een beter leven te geven.”

Naast haar ontwikkeling als persoon waardeert Agua de wijze waarop ploegen zoals CANYON//SRAM Generation de toekomst van het vrouwenwielrennen in zijn geheel vorm geven en talent ondersteunen.

“Andere teams zullen zien dat dit werkt en dat dit nodig is. Niemand wil een renster ontwikkelen, iedereen wil een sterk eindproduct. Daarom zijn ontwikkelingsteams noodzakelijk. Het eerste probleem is natuurlijk het geld, maar zodra ze in de gaten krijgen dat het noodzakelijk is… Het overnemen van rensters van andere [World Tour]-teams is duur, want je moet de uitbetaling en de omstandigheden verbeteren. Als je een ontwikkelingsrenster vastlegt, is dat goedkoper.”

Het enige andere ontwikkelingsteam voor dames was altijd het World Cycling Centre in Aigle in Zwitserland. Het merendeel van de teams plukt daar rensters weg zonder een eigen ontwikkelingsprogramma te hebben. “Waarom starten [they]zelf geen ontwikkelingsteam?”, vraagt Agua zich af. “Sommige teams willen het gedoe met visums niet en zijn niet bekend in onze landen, maar dit is de toekomst.

Vele rensters die deel uitmaakten van het World Cycling Centre hebben nu een plek in de World Tour. Het is niet zo dat we niet kunnen koersen – we krijgen gewoon geen toegang en geen kansen”, zegt ze eerlijk. Hier valt niets tegenin te brengen en ik vraag me af hoeveel onbenut talent er op de wereld rondrijdt. Hoeveel andere rensters zoals Agua snakken naar een kans om zichzelf te bewijzen?

Het is duidelijk dat Agua werkt aan haar vorm voor de korte termijn, maar ik wil weten hoe zij haar toekomst ziet.

“Ik ben bang dat ik mijn dromen niet kan waarmaken”, geeft ze toe. “Dat hebben we allemaal, toch? Wat we ook doen, we zijn bang om te falen. Maar dat is ook de reden om het te doen. De dingen waar we bang voor zijn, zijn de dingen die we moeten doen om onze doelen te bereiken.”

“Ik vind hoop door terug te kijken. Terugkijken op wat ik al gepresteerd heb en waar ik vandaan kom. Als dit me allemaal is gelukt, is er geen enkele reden waarom ik niet nog verder zou kunnen komen. Om stappen voorwaarts te maken is het is goed om te onthouden wat je al hebt bereikt.”

“Ik ben nu 26, maar zie dat veel toprensters later hun piek bereiken”, zegt ze, terwijl we verwijzen naar Movistar-renster Annemiek van Vleuten, die bijna 40 is en nog steeds sterker wordt. “Het gaat vooral om enthousiasme en passie. Natuurlijk kun je onderweg opgebrand raken, maar je kunt ervoor kiezen om door te gaan als je dat wil. Ik zal doorgaan en mijn weg vinden.”